Rozpoznawanie i leczenie boreliozy

Wstęp

Borelioza, zwana również chorobą z Lyme, to jedna z najczęstszych chorób przenoszonych przez kleszcze, wywoływana przez bakterie z rodzaju Borrelia. Choć często kojarzona jest z charakterystycznym rumieniem wędrującym, jej objawy mogą być znacznie bardziej zróżnicowane, obejmując stawy, układ nerwowy, a nawet serce. W artykule tym przyjrzymy się bliżej mechanizmom zakażenia, diagnostyce, leczeniu oraz profilaktyce boreliozy, aby pomóc Ci zrozumieć, jak chronić siebie i swoich bliskich przed tą podstępną chorobą. Wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie są kluczowe, aby uniknąć poważnych powikłań, które mogą wystąpić w późniejszych stadiach infekcji.

Najważniejsze fakty

• Boreliozę wywołują bakterie z rodzaju Borrelia, przenoszone głównie przez kleszcze z rodzaju Ixodes. W Polsce najczęstsze gatunki to Borrelia afzelii i Borrelia garinii, które powodują różne objawy kliniczne.
• Rumień wędrujący to charakterystyczny, ale nie zawsze występujący objaw wczesnej boreliozy. Pojawia się u 70-80% zakażonych osób i jest wystarczający do rozpoznania choroby bez dodatkowych badań.
• Diagnostyka boreliozy opiera się na dwuetapowym procesie: test ELISA jako badanie przesiewowe, a następnie Western Blot jako potwierdzenie. Wyniki należy zawsze interpretować w kontekście objawów klinicznych.
• Leczenie polega na antybiotykoterapii, której rodzaj i czas trwania zależą od stadium choroby. Wczesne wdrożenie terapii znacząco zwiększa szanse na całkowite wyleczenie i zapobiega powikłaniom.

Co to jest borelioza?

Borelioza, znana również jako krętkowica kleszczowa lub choroba z Lyme, to wieloukładowa choroba zakaźna przenoszona przez kleszcze. Wywołują ją bakterie z rodzaju Borrelia, które dostają się do organizmu człowieka podczas ukąszenia przez zakażonego kleszcza. Borelioza może atakować różne narządy, w tym skórę, stawy, układ nerwowy, a nawet serce. Charakterystycznym objawem wczesnego stadium jest rumień wędrujący – czerwona zmiana skórna, która stopniowo się powiększa. Choroba wymaga szybkiego rozpoznania i leczenia antybiotykami, aby uniknąć powikłań.

Definicja i historia choroby

Borelioza została po raz pierwszy opisana w latach 70. XX wieku w miejscowości Lyme w stanie Connecticut w USA, gdzie zauważono skupisko przypadków zapalenia stawów u dzieci, związanych z ukąszeniami kleszczy. W 1982 roku Willy Burgdorfer wyizolował bakterię odpowiedzialną za chorobę – Borrelia burgdorferi. Od tego czasu wiadomo, że borelioza występuje głównie na półkuli północnej, szczególnie w lasach i obszarach zielonych. W Polsce najwięcej zachorowań odnotowuje się w województwach podlaskim i warmińsko-mazurskim.

„Borelioza to choroba, która potrafi naśladować inne schorzenia, dlatego jej diagnostyka bywa trudna.”

Gatunki bakterii wywołujące boreliozę

W Europie i Azji boreliozę wywołuje kilka gatunków bakterii z rodzaju Borrelia, podczas gdy w Ameryce Północnej dominuje jeden główny gatunek. W Polsce najczęściej spotykane są:

Krętki te różnią się między sobą objawami, które wywołują. Na przykład Borrelia burgdorferi, dominująca w USA, częściej powoduje zapalenie stawów, podczas gdy europejskie gatunki częściej atakują skórę i układ nerwowy.

• Borrelia afzelii – odpowiada za przewlekłe zanikowe zapalenie skóry.
• Borrelia garinii – związana z neuroboreliozą i zaburzeniami neurologicznymi.
• Borrelia burgdorferi – wywołuje głównie objawy stawowe.

Jak dochodzi do zakażenia boreliozą?

Borelioza to choroba przenoszona przez kleszcze z rodzaju Ixodes, które są nosicielami bakterii Borrelia burgdorferi i innych pokrewnych gatunków. Do zakażenia dochodzi, gdy zakażony kleszcz wbije się w skórę człowieka i rozpocznie żerowanie. Krętki boreliozy znajdują się początkowo w jelitach kleszcza, a dopiero po kilkunastu godzinach przedostają się do jego gruczołów ślinowych. Dlatego im dłużej kleszcz pozostaje w skórze, tym większe ryzyko zakażenia. W ciągu pierwszych 24 godzin ryzyko jest minimalne, ale po 48–72 godzinach znacznie wzrasta.

Nie każdy kleszcz jest zakażony – w Polsce szacuje się, że około 10–30% kleszczy może przenosić boreliozę. Ważne jest, aby po każdej wizycie w lesie czy parku dokładnie obejrzeć całe ciało, ponieważ szybkie usunięcie kleszcza zmniejsza ryzyko infekcji. Nieprawidłowe usuwanie (np. wykręcanie, smarowanie tłuszczem) może zwiększyć ryzyko zakażenia, ponieważ kleszcz w stresie może zwymiotować do rany, wprowadzając więcej bakterii.

Drogi przenoszenia infekcji

Główną drogą zakażenia jest ukąszenie przez zakażonego kleszcza. Krętki boreliozy przedostają się do organizmu człowieka wraz ze śliną kleszcza podczas żerowania. Nie ma dowodów na to, że borelioza może przenosić się przez:

• kontakt z chorym człowiekiem – borelioza nie jest chorobą zakaźną w tradycyjnym rozumieniu,
• karmienie piersią – nie odnotowano przypadków przeniesienia zakażenia z matki na dziecko,
• przetoczenie krwi – choć teoretycznie możliwe, nie potwierdzono takiej drogi zakażenia.

„Nie można zarazić się boreliozą przez zwykły kontakt z osobą chorą ani przez dotyk zwierzęcia, które miało kleszcza.”

Krętki Borrelia mogą teoretycznie przedostać się przez łożysko w ciąży, ale przypadki wrodzonej boreliozy są niezwykle rzadkie i niepotwierdzone wiarygodnymi badaniami. Dlatego najważniejszą formą profilaktyki pozostaje ochrona przed ukąszeniami kleszczy.

Cykl rozwojowy kleszczy

Kleszcze przechodzą przez cztery stadia rozwojowe: jajo, larwę, nimfę i postać dorosłą. Pełny cykl trwa od 2 do 3 lat i wymaga trzykrotnego żerowania na różnych żywicielach. To właśnie podczas tych posiłków kleszcze mogą zarazić się bakteriami Borrelia od zakażonych zwierząt, takich jak myszy, jelenie czy ptaki, a następnie przenieść je na człowieka.

Największe ryzyko ukąszenia przez zakażonego kleszcza występuje wiosną i latem, gdy aktywne są nimfy – są one małe (ok. 1–2 mm) i trudne do zauważenia, a jednocześnie często już zakażone. Dorosłe kleszcze żerują głównie na większych zwierzętach, ale mogą też atakować ludzi. W Polsce najczęściej spotyka się je w lasach liściastych i mieszanych, szczególnie tam, gdzie jest gęste poszycie.

Objawy boreliozy w różnych stadiach choroby

Borelioza to choroba, która rozwija się etapowo, a jej objawy mogą się znacząco różnić w zależności od stadium zakażenia. Pierwsze symptomy pojawiają się zwykle w ciągu kilku dni lub tygodni po ukąszeniu przez kleszcza, ale nie zawsze są jednoznaczne. W późniejszych fazach infekcja może zaatakować różne narządy, prowadząc do poważnych powikłań. Ważne jest, aby wcześnie rozpoznać objawy i rozpocząć leczenie, zanim choroba przejdzie w fazę przewlekłą. Poniżej przedstawiamy charakterystyczne symptomy dla każdego etapu boreliozy.

Wczesne objawy miejscowe

Najczęstszym i najbardziej charakterystycznym objawem wczesnej boreliozy jest rumień wędrujący. Pojawia się on w miejscu ukąszenia kleszcza, zwykle po 7–30 dniach. Rumień ma postać czerwonej plamy, która stopniowo się powiększa, często z przejaśnieniem w środku. Może osiągać średnicę nawet kilkunastu centymetrów. Inne wczesne objawy to:

• gorączka lub stan podgorączkowy,
• bóle mięśni i stawów,
• powiększenie węzłów chłonnych w okolicy ukąszenia.

Warto pamiętać, że nie u każdego zakażonego pojawia się rumień – u części osób borelioza od początku może przebiegać bez widocznych zmian skórnych.

Objawy fazy rozsianej

Gdy infekcja nie zostanie w porę wykryta i leczona, bakterie zaczynają się rozprzestrzeniać po całym organizmie. W tej fazie mogą wystąpić:

„W fazie rozsianej borelioza może naśladować inne choroby, takie jak stwardnienie rozsiane czy reumatoidalne zapalenie stawów, co utrudnia diagnozę.”

Objawy mogą się nasilać i ustępować, co dodatkowo utrudnia rozpoznanie. Dlatego tak ważne jest, aby w przypadku podejrzenia boreliozy jak najszybciej zgłosić się do lekarza.

Poznaj świat komfortu i bezpieczeństwa dla najmłodszych dzięki fotelikom obrotowym dla dzieci, które zapewniają wygodę zarówno maluchom, jak i rodzicom.

Diagnostyka boreliozy

Rozpoznanie boreliozy opiera się na połączeniu objawów klinicznych z wynikami badań laboratoryjnych. Kluczowym elementem jest wywiad lekarski, szczególnie dotyczący możliwego kontaktu z kleszczem. W przypadku charakterystycznego rumienia wędrującego nie są potrzebne dodatkowe testy – to wystarczający powód do rozpoczęcia leczenia. Jeśli jednak objawy są mniej typowe lub występują bez wcześniejszego rumienia, konieczne stają się badania laboratoryjne. Diagnostyka boreliozy jest dwuetapowa i obejmuje najpierw test przesiewowy, a następnie potwierdzający. Ważne jest, aby pamiętać, że wyniki badań należy zawsze interpretować w kontekście objawów, ponieważ samo wykrycie przeciwciał nie świadczy o aktywnym zakażeniu.

Test ELISA i Western Blot

Podstawowymi badaniami w diagnostyce boreliozy są test ELISA oraz Western Blot. ELISA to badanie przesiewowe, które wykrywa przeciwciała IgM i IgG przeciwko bakteriom Borrelia. Jest bardzo czuły, ale może dawać wyniki fałszywie dodatnie, dlatego każdy pozytywny wynik musi być potwierdzony testem Western Blot. Ten drugi test identyfikuje konkretne białka bakterii, co pozwala na bardziej precyzyjną diagnozę. Należy pamiętać, że przeciwciała IgM pojawiają się wcześniej (zwykle po 3-4 tygodniach), a IgG później (po 6-8 tygodniach). Wczesne wykonanie testów może dać wynik fałszywie ujemny, dlatego ważne jest odpowiednie dobranie czasu badania.

Kryteria rozpoznania

Rozpoznanie boreliozy opiera się na spełnieniu określonych kryteriów klinicznych i laboratoryjnych. Według wytycznych, aby rozpoznać chorobę, muszą być spełnione następujące warunki: obecność charakterystycznych objawów (np. rumień wędrujący, zapalenie stawów, neuroborelioza) oraz dodatnie wyniki badań laboratoryjnych w odpowiednim czasie od ekspozycji. W przypadku rumienia wędrującego nie są wymagane badania potwierdzające – sama zmiana skórna jest wystarczająca do rozpoznania. W innych przypadkach konieczne jest potwierdzenie serologiczne. Ważne jest, aby pamiętać, że obecność przeciwciał bez objawów klinicznych nie jest podstawą do rozpoznania choroby i nie wymaga leczenia.

Leczenie boreliozy

Podstawą leczenia boreliozy jest antybiotykoterapia, której rodzaj i czas trwania zależą od stadium choroby oraz występujących objawów. Wczesne wdrożenie odpowiednich leków znacząco zwiększa szanse na całkowite wyleczenie i zapobiega powikłaniom. W przypadku rumienia wędrującego leczenie rozpoczyna się natychmiast, bez konieczności wykonywania dodatkowych badań. W późniejszych stadiach, gdy doszło do zajęcia układu nerwowego, stawów lub serca, terapia może wymagać zastosowania silniejszych antybiotyków podawanych dożylnie. Ważne jest, aby leczenie prowadził doświadczony lekarz, najlepiej specjalista chorób zakaźnych, który dostosuje terapię do indywidualnego przypadku pacjenta.

Antybiotykoterapia w różnych stadiach

W wczesnej fazie boreliozy, gdy występuje rumień wędrujący, stosuje się zwykle doustne antybiotyki takie jak doksycyklina, amoksycylina lub cefuroksym. Doksycyklina jest szczególnie polecana u dorosłych, ponieważ działa również na inne choroby przenoszone przez kleszcze. W przypadku neuroboreliozy lub zajęcia serca konieczne może być podawanie antybiotyków dożylnie, np. ceftriaksonu. W przewlekłym zapaleniu stawów leczenie może wymagać dłuższej terapii, czasem z kombinacją różnych antybiotyków. Warto pamiętać, że antybiotyki nie działają na objawy pozornego zespołu poboreliozowego, który nie jest związany z aktywnym zakażeniem.

Czas trwania leczenia

Standardowy czas leczenia boreliozy wynosi od 14 do 28 dni, w zależności od stadium choroby i nasilenia objawów. W przypadku rumienia wędrującego zwykle wystarcza 10-14 dni terapii. Neuroborelioza wymaga dłuższego leczenia, często 3-4 tygodni antybiotyków dożylnych. Przewlekłe zapalenie stawów może wymagać nawet 30-dniowej kuracji. Ważne jest, aby nie przedłużać leczenia ponad zalecany okres, gdyż nie przynosi to dodatkowych korzyści, a może zwiększać ryzyko działań niepożądanych. Po zakończeniu terapii objawy mogą ustępować stopniowo, czasem przez kilka miesięcy, co nie oznacza konieczności kontynuowania antybiotyków.

Odkryj moc natury i zadbaj o swoje zdrowie z naturalnymi probiotykami, które wspierają organizm i znajdują się w pysznych produktach.

Postępowanie po ukąszeniu przez kleszcza

Gdy zauważysz na swojej skórze kleszcza, nie panikuj, ale też nie bagatelizuj sytuacji. Ważne jest szybkie i prawidłowe usunięcie pasożyta, ponieważ im dłużej pozostaje w skórze, tym większe ryzyko przeniesienia chorób odkleszczowych, w tym boreliozy. Po usunięciu kleszcza należy dokładnie zdezynfekować miejsce ukąszenia i przez co najmniej miesiąc obserwować, czy nie pojawiają się niepokojące objawy. Pamiętaj, że nie każdy kleszcz jest nosicielem bakterii Borrelia, ale lepiej zachować czujność. W razie wątpliwości zawsze możesz skonsultować się z lekarzem.

Prawidłowe usuwanie kleszcza

Aby bezpiecznie usunąć kleszcza, potrzebujesz pęsety z cienkimi końcami lub specjalnego przyrządu do usuwania kleszczy. Chwyć pasożyta jak najbliżej skóry i wyciągnij go jednym płynnym ruchem do góry, bez wykręcania czy szarpania. Unikaj metod takich jak smarowanie tłuszczem, alkoholem czy przypalanie – mogą one spowodować, że kleszcz zwymiotuje do rany, zwiększając ryzyko zakażenia. Po usunięciu dokładnie umyj ręce i zdezynfekuj miejsce ukąszenia. Jeśli nie jesteś pewien, czy udało się usunąć kleszcza w całości, skonsultuj się z lekarzem.

Obserwacja miejsca ukąszenia

Po usunięciu kleszcza przez co najmniej 30 dni obserwuj miejsce ukąszenia. Zwróć uwagę na:

• rumień wędrujący – czerwona zmiana powiększająca się obwodowo, często z przejaśnieniem w środku
• obrzęk, bolesność lub zaczerwienienie utrzymujące się dłużej niż kilka dni
• gorączkę, bóle mięśni, stawów lub inne niepokojące objawy ogólne

„Rumień wędrujący pojawia się u 70-80% zakażonych osób, ale jego brak nie wyklucza boreliozy”

Jeśli zauważysz którykolwiek z tych objawów, niezwłocznie skonsultuj się z lekarzem. Pamiętaj, że wczesne rozpoznanie i leczenie boreliozy znacząco zwiększa szanse na całkowite wyleczenie. W przypadku wątpliwości możesz zrobić zdjęcie zmiany skórnej i pokazać je podczas wizyty u specjalisty.

Neuroborelioza – objawy i leczenie

Neuroborelioza to postać boreliozy, w której bakterie Borrelia atakują układ nerwowy. Może wystąpić zarówno we wczesnej, jak i późnej fazie choroby. Najczęstsze objawy to zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, porażenie nerwów (szczególnie nerwu twarzowego), bóle korzeniowe oraz zaburzenia czucia. U niektórych pacjentów rozwija się przewlekła encefalopatia z problemami z koncentracją i pamięcią. Leczenie polega na antybiotykoterapii, zwykle dożylnej (np. ceftriakson) przez 2-4 tygodnie. Wczesne rozpoznanie i terapia dają dobre rokowanie, choć objawy mogą ustępować stopniowo przez kilka miesięcy.

Formy neuroboreliozy

Neuroborelioza może przybierać różne formy w zależności od stopnia zaawansowania choroby:

• Wczesna neuroborelioza – objawia się najczęściej zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych, porażeniem nerwu twarzowego lub zapaleniem korzeni nerwowych.
• Późna neuroborelioza – może prowadzić do przewlekłego zapalenia mózgu i rdzenia, objawiającego się zaburzeniami poznawczymi, osłabieniem mięśni czy zaburzeniami czucia.

U dzieci częściej obserwuje się zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, podczas gdy u dorosłych dominują porażenia nerwów obwodowych.

Diagnostyka neurologiczna

Rozpoznanie neuroboreliozy opiera się na trzech filarach:

1. Objawach neurologicznych charakterystycznych dla choroby
2. Badaniach laboratoryjnych płynu mózgowo-rdzeniowego
3. Badaniach serologicznych krwi

W neuroboreliozie ważne jest oznaczenie przeciwciał w płynie mózgowo-rdzeniowym i porównanie ich z poziomem we krwi. Charakterystyczne jest również zwiększone stężenie białka i pleocytoza w płynie mózgowo-rdzeniowym.

Zainwestuj w swoje zdrowie i dobre samopoczucie z Pinopresurą, która oferuje wyjątkowe korzyści dla ciała i ducha.

Borelioza u dzieci

Borelioza u najmłodszych pacjentów przebiega nieco inaczej niż u dorosłych, co często utrudnia szybkie rozpoznanie. Dzieci są szczególnie narażone na ukąszenia kleszczy, ponieważ spędzają dużo czasu na zabawie w trawie czy lesie, a ich niski wzrost sprawia, że kleszcze często przyczepiają się do owłosionej skóry głowy, gdzie trudniej je zauważyć. Rumień wędrujący, który jest charakterystycznym objawem boreliozy, u dzieci może być mniej widoczny lub w ogóle nie wystąpić. Warto pamiętać, że układ odpornościowy dziecka reaguje inaczej na infekcję, co może prowadzić do nietypowych objawów. Wczesne rozpoznanie i leczenie są kluczowe, aby uniknąć poważnych powikłań, takich jak neuroborelioza czy zapalenie stawów.

Specyfika objawów u dzieci

Objawy boreliozy u dzieci mogą być mniej charakterystyczne niż u dorosłych. Najczęstszym problemem jest neuroborelioza, która u dzieci zwykle objawia się zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych lub porażeniem nerwu twarzowego. Inne możliwe symptomy to drażliwość, problemy z koncentracją, bóle głowy czy zmęczenie, które łatwo pomylić z innymi chorobami wieku dziecięcego. Rumień wędrujący u dzieci często pojawia się na głowie lub szyi i może być przeoczony przez rodziców. Warto zwrócić uwagę na takie objawy jak gorączka, bóle mięśni czy stawów, szczególnie jeśli dziecko było narażone na ukąszenie kleszcza.

„U dzieci borelioza może przebiegać podstępnie, a pierwszym zauważalnym objawem bywa dopiero porażenie nerwu twarzowego”

Różnice w leczeniu pediatrycznym

Leczenie boreliozy u dzieci różni się od terapii u dorosłych głównie doborem antybiotyków i ich dawkami. Doksycyklina, często stosowana u dorosłych, może być podawana dzieciom dopiero powyżej 8. roku życia ze względu na ryzyko przebarwienia zębów. U młodszych pacjentów stosuje się zwykle amoksycylinę lub cefuroksym. W przypadku neuroboreliozy konieczne może być leczenie szpitalne z dożylnym podawaniem antybiotyków. Ważne jest dokładne dostosowanie dawki do masy ciała dziecka i monitorowanie skuteczności terapii. Rodzice powinni być szczególnie czujni na ewentualne działania niepożądane leków, takie jak biegunka czy wysypka.

Profilaktyka boreliozy

Zapobieganie boreliozie to przede wszystkim świadomość ryzyka i konsekwentne stosowanie środków ochronnych. Choć nie ma jeszcze szczepionki dla ludzi, skuteczna profilaktyka może znacząco zmniejszyć ryzyko zakażenia. Kluczowe jest unikanie ukąszeń kleszczy poprzez odpowiednie zachowanie w terenach zielonych oraz szybkie i prawidłowe usuwanie pasożytów, gdy już dojdzie do kontaktu. Warto pamiętać, że ryzyko zakażenia rośnie wraz z czasem żerowania kleszcza – im szybciej go usuniemy, tym lepiej. Profilaktyka obejmuje zarówno działania bezpośrednie, jak i regularne kontrole ciała po powrocie z lasu czy parku.

Ochrona przed kleszczami

Podstawą ochrony przed kleszczami jest odpowiedni ubiór podczas przebywania w terenach zielonych. Długie spodnie wpuszczone w skarpety, pełne buty i jasne kolory ubrań ułatwiają zauważenie pasożyta. Warto stosować repelenty zawierające DEET lub ikarydynę, które odstraszają kleszcze na kilka godzin. Po powrocie do domu konieczna jest dokładna kontrola całego ciała, ze szczególnym uwzględnieniem pach, pachwin, skóry za uszami i owłosionej skóry głowy. Kleszcze preferują ciepłe i wilgotne miejsca, dlatego tam najczęściej się przyczepiają. Pamiętaj, że nawet krótki spacer po trawie może skończyć się ukąszeniem.

Perspektywy szczepień

Obecnie trwają badania nad szczepionką przeciw boreliozie, ale na razie nie ma dostępnego preparatu dla ludzi. Najbardziej zaawansowany jest preparat VLA15, który znajduje się w III fazie badań klinicznych. Szczepionka miałaby działać przeciwko kilku gatunkom bakterii Borrelia. Naukowcy podkreślają jednak, że nawet po wprowadzeniu szczepionki, profilaktyka mechaniczna pozostanie ważna, ponieważ kleszcze przenoszą także inne choroby, takie jak kleszczowe zapalenie mózgu. Obecnie jedyną dostępną szczepionką jest ta przeciwko KZM, która nie chroni przed boreliozą. Dlatego tak ważne jest stosowanie wszystkich innych środków ochronnych.

Wnioski

Borelioza to wieloukładowa choroba zakaźna, której wczesne rozpoznanie i leczenie są kluczowe dla uniknięcia poważnych powikłań. Głównym źródłem zakażenia są kleszcze z rodzaju Ixodes, a ryzyko infekcji wzrasta wraz z czasem żerowania pasożyta. Charakterystycznym objawem wczesnego stadium jest rumień wędrujący, choć nie występuje on u wszystkich zakażonych. Diagnostyka opiera się na połączeniu objawów klinicznych z wynikami badań laboratoryjnych, głównie testów ELISA i Western Blot. Leczenie polega na antybiotykoterapii, której rodzaj i czas trwania zależą od stadium choroby. Szczególną uwagę należy zwrócić na dzieci, u których objawy mogą być mniej charakterystyczne, a neuroborelioza występuje częściej niż u dorosłych.

Najczęściej zadawane pytania

Czy każdy kleszcz przenosi boreliozę?
Nie, w Polsce szacuje się, że 10–30% kleszczy może być nosicielami bakterii Borrelia. Ryzyko zakażenia wzrasta, jeśli kleszcz pozostaje w skórze dłużej niż 24 godziny.

Jakie są pierwsze objawy boreliozy?
Najbardziej charakterystycznym objawem jest rumień wędrujący, który pojawia się w miejscu ukąszenia. Inne wczesne symptomy to gorączka, bóle mięśni i stawów oraz powiększenie węzłów chłonnych.

Czy boreliozą można zarazić się od drugiej osoby?
Nie, borelioza nie jest chorobą zakaźną w tradycyjnym rozumieniu. Nie przenosi się przez kontakt z chorym, karmienie piersią ani przetoczenie krwi.

Jak długo trwa leczenie boreliozy?
Standardowa terapia trwa od 14 do 28 dni, w zależności od stadium choroby. W przypadku neuroboreliozy może być konieczne dożylne podawanie antybiotyków przez 3-4 tygodnie.

Czy istnieje szczepionka przeciw boreliozie?
Obecnie nie ma dostępnej szczepionki dla ludzi, choć trwają badania nad preparatem VLA15. Jedyną dostępną profilaktyką jest ochrona przed ukąszeniami kleszczy.

Jak prawidłowo usunąć kleszcza?
Należy użyć pęsety z cienkimi końcami, chwycić kleszcza jak najbliżej skóry i wyciągnąć go jednym płynnym ruchem do góry. Nie wolno smarować go tłuszczem ani wykręcać.

Czy borelioza u dzieci przebiega inaczej niż u dorosłych?
Tak, u dzieci częściej występuje neuroborelioza, a rumień wędrujący może być umiejscowiony na głowie lub szyi, co utrudnia jego zauważenie. Leczenie również różni się doborem antybiotyków.